Osobowość i jej składniki

 Osobowość 

OSOBOWOŚĆ – zespół względnie stałych cech i mechanizmów wewnętrznych człowieka, które warunkują specyficzne zachowanie jednostki oraz przebieg jej procesów psychicznych

Inna definicja: zbiór względnie stałych, charakterystycznych dla danej jednostki cech i właściwości, które wyznaczają jej zachowania i pozwalają odróżnić ją od innych.

W psychologii powstało bardzo wiele teorii osobowości. Najbardziej znane podziały wprowadzili:

Carl Gustav Jung (obok Zygmunta Freuda współtwórca psychoanalizy):

·         Introwertyk (człowiek nieśmiały „uwewnętrzniony”, nielubiący się uzewnętrzniać, skryty)

·   Ekstrawertyk (człowiek towarzyski, otwarty, zainteresowany światem zewnętrznym, „dusza towarzystwa”, człowiek wylewny)

Hipokrates (starożytny grecki lekarz, uznawany za ojca medycyny):

·         Melancholik (osoba nastrojowa, smutna, krótko mówiąc melancholijna) 

·         Choleryk (gwałtowny, porywczy)

·         Sangwinik (uczuciowy, wesoły, ruchliwy)

·         Flegmatyk (powolny, flegmatyczny, spokojny)

SKŁADNIKI OSOBOWOŚCI:  

(tożsamość, mentalność, wartości, potrzeby, postawa, temperament, zdolności, inteligencja)

TOŻSAMOŚĆ  - Tożsamość można najprościej zdefiniować jako wizję własnej osoby, którą każdy z nas ma. Dzięki tożsamości zdajemy sobie sprawę z tego kim jesteśmy. Tożsamość dzielimy na: 

·    Tożsamość osobistą – postrzegamy siebie na tle innych (patrzymy na siebie jako na indywidualną, niepowtarzalną jednostkę

·       Tożsamość społeczna – widzimy siebie przez pryzmat grupy w której funkcjonujemy (np. jako członków danego narodu, mniejszości, subkultury. Jestem punkiem)

MENTALNOŚĆ – charakterystyczny sposób myślenia i odnoszenia się do rzeczywistości, który jest wynikiem przyjęcia określonych zasad i wartości, które wyznaczają nasz sposób zachowania. Jest tworzona w procesie socjalizacji. Dzielimy na:

·         Mentalność indywidualistyczna – człowiek o tym typie mentalności działa głównie dla swoich własnych korzyści , wychodzi z założenia, że interesy i potrzeby jednostki są nadrzędne wobec interesów i potrzeb zbiorowości.

·         Mentalność kolektywistyczną – człowiek postrzega siebie przede wszystkim jako część społeczności, grupy do której należy, jej interes jest dla niego nadrzędny. 

WARTOŚCI – decydują o motywach i celach naszych działań. Nauką, która zajmuje się wartościami jest aksjologia.

POTRZEBY – to jeden z naszych podstawowych motywów działania, pojawiają się gdy mamy poczucie braku czegoś. Najbardziej popularną klasyfikację systemu potrzeb stworzył Abraham Maslow tworząc swoją piramidę potrzeb. Zgodnie z jego teorią człowiek musi zaspokoić potrzeby niższego rzędu, aby zrealizować te wyższego rzędu)  Podzielił on potrzeby na:

·         Podstawowe (wynikają z braku czegoś) – fizjologiczne (np. sen głód, ), bezpieczeństwa, przynależności i miłości, szacunku i samoakceptacji

·         Potrzeby samorealizacji (służą do doskonalenia osobowości) – wiedzy i rozumienia, estetyczne (np. potrzeba piękna, tworzenia)

POSTAWA – względnie stały stosunek człowieka do otaczającej nas rzeczywistości. Kształtuje się na drodze socjalizacji. Jednym z jej składników jest STEREOTYP – uproszczony obraz czegoś (np. osoby, grupy osób). Stereotypy są bardzo trwałe i mało podatne na zmiany. Często nawet jeżeli mamy jawne dowody tego, że się mylimy, wynikające z naszych doświadczeń to i tak trwamy przy swoim. 

TEMPERAMENT – potocznie to usposobienie człowieka. Jest to zespół cech psychicznych, charakteryzujących nasze życie emocjonalne, wyrażających się w jakości, szybkości i trwałości reakcji uczuciowych na bodźce zewnętrzne.

ZDOLNOŚCI – różne właściwości i cechy psychiczne , które umożliwiają nam skuteczne wykonywanie określonych czynności.

INTELIGENCJA – zdolności naszego umysły, które pozwalają nam wykorzystywać zdobytą wiedzę i skutecznie przystosowywać się do nowych warunków i stawianych przed nami zadań.